Opiniestuk - Koala-test: Brusselse taalaanpak biedt perspectief

Aanleiding: deze week raakte bekend dat in de grote steden onvoldoende 5-jarige kleuters slagen voor de KOALA-taaltest. Als Brusselse lerarenopleiders betreuren wij de reactie van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts om ouders van kinderen die niet slagen, financieel te gaan straffen. Wij pleiten voor een Brusselse taalaanpak.

Els Plessers: lerarenopleider Nederlands aan de educatieve bacheloropleiding Kleuteronderwijs

Anouk Vanherf: lerarenopleider Nederlands aan de educatieve bacheloropleiding Lager Onderwijs en onderzoeker meertaligheid

Getuigenis van een Brusselse lerarenopleider: deze week kruiste ik een oud-studente die lesgeeft in een kleuterschool in Jette. Op mijn vraag: ‘Hoe zit het met de scores op de KOALA-test bij jullie?’ antwoordde ze dat de resultaten meevielen. Ze gaf aan dat dat waarschijnlijk te maken heeft met het feit dat de Brusselse scholen al jarenlang ervaring hebben met meertalige kinderen. Daar komt bij dat deze scholen voor taalonderwijs veel ondersteuning krijgen en dat ook de Brusselse lerarenopleidingen hier sterk op inzetten.

Ook de directeur van de Unescoschool in Koekelberg zei aan Bruzz (17 januari) dat de KOALA-resultaten van zijn school zelfs boven het Vlaamse gemiddelde liggen.

De scores van de Brusselse scholen, waar een op de vier kinderen de norm niet haalt, zijn vergelijkbaar met de resultaten van de Vlaamse steden Antwerpen (29%) en Gent (23%). Nochtans is de meertalige realiteit in de hoofdstad een stuk complexer. Nederlandstalige scholen zijn vaak eilandjes in het meertalige Brussel. 70% van de kinderen in het Nederlandstalig basisonderwijs ​ spreekt geen Nederlands thuis. De Nederlandstalige kinderen zitten vaak ‘geconcentreerd’ in een beperkt aantal scholen, waardoor heel wat scholen erg weinig leerlingen met thuistaal Nederlands tellen. Daarbij komt nog de grootstedelijke kansarmoede als grote risicofactor voor het schoolsucces. In het licht van deze feiten doet het Nederlandstalig onderwijs in Brussel het dus niet slechter dan de grote steden in Vlaanderen.

Als lerarenopleiders aan de Erasmushogeschool Brussel bereiden wij studenten voor op de superdiverse en meertalige grootstedelijke context. Wij betreuren het dat de Vlaamse minister van Onderwijs in zijn reactie op de resultaten van de KOALA-test meertalige ouders en hun kinderen lijkt te stigmatiseren. Er is heel wat wetenschappelijke evidentie over de meerwaarde van het integreren van thuistalen in het onderwijs. Leerkrachten kunnen al op een zeer laagdrempelige manier de meertaligheid van kinderen erkennen en waarderen. De talige bagage van meertalige kinderen kan ook een hulpmiddel zijn om de schooltaal te leren. Hierin liggen nog heel wat groeikansen voor scholen. In onze opleidingen trainen wij onze studenten in rijke talige interacties in het Nederlands, met openheid naar de thuistalen van de kinderen. Er is dus alvast hoop voor de toekomst.

We pleiten ook voor een positieve houding ten aanzien van ouders: haal hen binnen op school om écht met hen samen te werken aan de taalontwikkeling van hun kind, overleg met hen hoe ze een rijke talige interactie kunnen aangaan met hun kinderen in de thuistaal. Iets ‘eenvoudigs’ als een boekje voorlezen, bijvoorbeeld, is niet voor alle ouders een vanzelfsprekendheid. Ze zullen echter graag met hun kind naar de bibliotheek gaan als ze het belang ervan hebben leren kennen.

Onze studenten doen waardevolle ervaringen op tijdens de projecten 'Boekenbende aan Huis' en 'Taalbende aan Huis', waarbij ze bij gezinnen thuis in interactie gaan met kinderen en ouders. Ze leren daarbij de context kennen waarin deze kinderen opgroeien, overwinnen de drempel om met anderstalige ouders te communiceren en gaan inzien wat het verschil is tussen taalgebruik thuis en op school. Dit zorgt ervoor dat ze als leerkracht in de praktijk het belang van een sterk partnerschap met ouders zullen kennen.

Wij als lerarenopleiders zetten alvast vol vertrouwen in op de toekomstige generatie leerkrachten. Laten we allemaal samen de talige uitdagingen aangaan.