Jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs: ondersteuning op maat is nodig

Op mantelzorg staat geen leeftijd. Eerder onderzoek toonde aan dat 1 op 3 jongeren tussen 18 en 25 jaar zorg opneemt voor iemand in diens omgeving.¹ Toch is deze groep mantelzorgers niet zichtbaar. Niet in de maatschappij, maar ook niet in het hoger onderwijs. Daar willen HOGENT, Erasmushogeschool Brussel en Steunpunt Mantelzorg verandering in brengen. De resultaten van hun project en onderzoek geven voedingsbodem aan de acties in het Vlaams Mantelzorgplan 2022-2024 om ondersteuning op maat te geven aan jonge studerende mantelzorgers.

In 2021 startten de 2 hogescholen en de mantelzorgvereniging met een project en studie over jonge mantelzorgers in het hoger onderwijs. Prof. Benedicte De Koker, coördinator van het onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn van HOGENT licht toe: “Informele zorg is een belangrijke pijler in ons werk als onderzoekscentrum. Zo deden we in 2020 een studie naar de beleving van mantelzorgers van de COVID-19-crisis en werkten we mee aan de evaluatie van het Vlaams Mantelzorgplan 2016-2020. Tegelijk stelden we vast dat er aan onze eigen hogeschool nog verbetering mogelijk was in de zichtbaarheid en ondersteuning van jonge mantelzorgers. We startten daarom met een traject en daaraan gekoppeld onderzoek.”

De resultaten van het onderzoek zijn ontluisterend. 55 procent van de jonge studerende mantelzorgers ervaart de combinatie tussen studie en mantelzorg als moeilijk tot zeer moeilijk. In de infographic staan de andere resultaten. Een van de deelnemende studenten zegt: “Ik ben de topsporter van mijn gezin”. Alleen wordt die grote inspanning niet op een structurele manier erkend in de hogescholen. “De studie toont hoe onbekend mantelzorg is, maar ook hoe nodig het is om aan ondersteuning van studerende mantelzorgers te werken. Dit onderzoek maakt het mogelijk om veranderingsprocessen in de hogescholen in gang te zetten”, vult Minne Huysmans van Erasmushogeschool Brussel aan.

Verandering vraagt draagvlak, bij directie, lesgevers, trajectbegeleiders, etc. En het onderzoek toont aan dat dat er is, zegt Freya Ponteur van HOGENT, die het onderzoek leidde: “We hebben drie belangrijke groepen bevraagd: studenten, trajectbegeleiders en lesgevers. Ik was aangenaam verrast dat lesgevers ervoor openstaan om bepaalde ondersteunende maatregelen toe te kennen aan studerende mantelzorgers, en niet alleen tijdens de examens maar ook tijdens het jaar. Het vraagt veel van lesgevers om extra ondersteuning te bieden, maar de bereidheid is er.”

Met de onderzoeksresultaten kunnen HOGENT en Erasmushogeschool Brussel hun eigen ondersteuningsbeleid verder uitwerken. “Toch zou het jammer zijn, mocht het bij deze twee hogescholen blijven”, meent Naomi De Bruyne, coördinator van Steunpunt Mantelzorg. “Er studeren aan elke hogeschool en universiteit jonge mantelzorgers. Die jonge mantelzorgers moeten we stimuleren om hun studie af te maken en te ondersteunen zodat ze zich goed in hun vel voelen. ”

HOGENT, EhB en Steunpunt Mantelzorg zien het nieuwe Vlaams Mantelzorgplan van Minister Crevits als een ideale opportuniteit om de geleerde lessen uit te dragen over alle Vlaamse hoger onderwijsinstellingen. De drie organisaties willen zich dan ook engageren om dit onderdeel van het Mantelzorgplan mee uit te werken.

¹ Bracke, M., Mortelmans, D., Declercq, A., Raeymaeckers, P., De Koker, B., Heylen, L. (2022). Zorgenquête 2021: Inhoudelijk rapport. Leuven: Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Meer info

Onderzoek

Freya Ponteur, Naomi De Bruyne, Benedicte De Koker, Minne Huysmans, Matti Joos, Deborah Lambotte, Angelika Putman, Joeri Van den Brande, Elfie Van Ranst, Pieter Vanreybrouck

360° Zorg en Welzijn – HOGENT & EhB – Steunpunt Mantelzorg